ژنیکوماستی در بلوغ، به معنای بزرگ شدن سینه در نوجوانان، یکی از نگرانیهای شایع میان خانوادهها و نوجوانانی است که با این تغییرات جسمانی روبرو میشوند. این مقاله با هدف آشنایی شما با علل، نشانهها و درمان قطعی ژنیکوماستی نوشته شده و به تمامی سوالاتی که ممکن است ذهن نوجوانان و والدینی که نگران وضعیت فرزند خود هستند را درگیر کرده باشد، پاسخ میدهد. با مطالعه این مطلب، میتوانید با روشهای مختلف درمان ژنیکوماستی آشنا شده و راهکارهایی برای کاهش یا رفع این مشکل جسمی و روانی پیدا کنید.
بلوغ در پسران و تأثیرات هورمونی آن
بلوغ مرحلهای حساس از زندگی هر نوجوان است که با ترشح هورمونهای جنسی آغاز میشود و تأثیرات گستردهای بر رشد جسمی و روانی او دارد. یکی از این تغییرات، رشد بافت سینهها است که در برخی پسران با نام «ژنیکوماستی بلوغ» شناخته میشود و میتواند نگرانیهایی برای نوجوان و خانوادهاش ایجاد کند. درک صحیح از این تغییرات به والدین و نوجوانان کمک میکند تا بهتر با این دوره برخورد کنند.
دلایل بروز ژنیکوماستی در بلوغ
بزرگ شدن نوک سینه پسران در دوران بلوغ به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد. برخی از مهمترین علل آن عبارتاند از:
- عدم تعادل هورمونی: در دوران بلوغ، ممکن است سطح هورمون استروژن (هورمون زنانه) در بدن نوجوان به طور موقت افزایش یابد و از سطح تستوسترون (هورمون مردانه) بیشتر شود. این عدم تعادل هورمونی موجب رشد بافت سینه در پسران نوجوان میشود. خوشبختانه، این افزایش سطح هورمون استروژن معمولاً موقتی است و با گذشت زمان از بین میرود.
- عوامل ژنتیکی: برخی از نوجوانان به دلیل عوامل ژنتیکی مستعد ژنیکوماستی هستند. به این معنی که وجود سابقه خانوادگی میتواند احتمال بروز این عارضه را در نوجوان افزایش دهد.
- مصرف داروها: برخی داروها نظیر داروهای ضد قارچ، داروهای هورمونی و برخی داروهای قلبی ممکن است باعث ایجاد یا بزرگی نوک سینه در نوجوانان شوند.
- برخی بیماریها: بیماریهای خاصی مانند اختلالات تیروئید، بیماریهای کبدی، نارسایی کلیوی و حتی برخی تومورها میتوانند بر تعادل هورمونی بدن تأثیر بگذارند و موجب بزرگ شدن سینه در نوجوانان شوند.
- مصرف مواد مخدر و الکل: مصرف برخی مواد نظیر ماریجوانا و آستروئیدهای آنابولیک میتواند بر هورمونهای بدن تأثیر گذاشته و باعث بروز ژنیکوماستی شود.
- چاقی و اضافه وزن: اضافه وزن میتواند سطح استروژن در بدن را افزایش دهد و باعث تجمع بافت سینهها شود.
برخی از نوجوانان با گذر از این دوره دچار ریزش مو می شوند و از داروهای ضد ریزش مو مثل فیناستراید استفاده می کنند که میتواند باعث تشدید ژنیکوماستی شود.
نشانهها و علائم ژنیکوماستی در پسران نوجوان
ژنیکوماستی نوجوانان اغلب با نشانهها و علائمی همراه است که در زیر به آنها اشاره شده است:
- تورم و بزرگ شدن سینهها: این شایعترین علامت ژنیکوماستی در بلوغ است که میتواند در یک یا هر دو سینه رخ دهد و ممکن است ازنظر ظاهری، بافت سینههای پسران را بزرگتر از حد طبیعی نشان دهد.
- حساسیت و درد در ناحیه سینه: نوجوان ممکن است هنگام لمس ناحیه سینه احساس ناراحتی یا درد کند.
- توده سفت زیر نوک سینه: در برخی موارد، افراد مبتلا به ژنیکوماستی، تجمعی از بافت سفت و تودهای (مانند سکه) را در زیر نوک سینه خود احساس میکنند.
- ترشح از نوک سینه: این نشانه در موارد نادر رخ میدهد و ممکن است ترشحاتی شفاف یا شیریرنگ از نوک سینه خارج شود.
تأثیرات روانی بزرگ شدن نوک سینه در نوجوانان پسر
ژنیکوماستی علاوه بر اثرات جسمانی، تأثیرات روانی عمیقی نیز بر نوجوانان دارد و میتواند بر کیفیت زندگی آنها تأثیر منفی بگذارد. برخی از این تأثیرات شامل موارد زیر است:
- کاهش اعتمادبهنفس: بسیاری از نوجوانان مبتلا به ژنیکوماستی احساس میکنند ازنظر ظاهری با دیگران متفاوت هستند، که این موضوع ممکن است اعتمادبهنفس آنها را کاهش دهد.
- احساس شرم و خجالت: نوجوانانی که به ژنیکوماستی مبتلا هستند، ممکن است از بدن خود احساس شرم کنند و از شرکت در فعالیتهایی نظیر ورزش یا شنا اجتناب کنند.
- ترس از قضاوت دیگران: نوجوانان ممکن است از نگاه و قضاوت همسالان خود نسبت به وضعیت خود نگران شوند و مورد تمسخر آنها قرار گیرند که این امر به مشکلات عاطفی و روانی منجر میشود.
- افسردگی و انزوا: احساسات منفی ناشی از ژنیکوماستی ممکن است باعث شود که نوجوان از اجتماع فاصله بگیرد و دچار اضطراب یا افسردگی شود.
روشهای تشخیص ژنیکوماستی در نوجوانان
تشخیص ژنیکوماستی نیازمند ارزیابی دقیق پزشک است. پزشکان از روشهای مختلفی برای تشخیص این عارضه استفاده میکنند که عبارتاند از:
- معاینه فیزیکی: دکتر فرید مرادیان با بررسی دقیق بافت سینه، اندازه و حساسیت آن، و وجود هرگونه توده یا برآمدگی، به تشخیص این مشکل میپردازد.
- آزمایشهای هورمونی: این آزمایشها برای بررسی سطح هورمونهای جنسی مانند استروژن و تستوسترون انجام میشود و به پزشک کمک میکند تا عدم تعادل هورمونی و عوامل زمینهای را شناسایی کند.
- سونوگرافی سینه: این روش غیرتهاجمی به پزشک امکان میدهد که بهصورت دقیق بافت سینه را بررسی کند و تفاوتهای بین بافت چربی و بافت غدهای را تشخیص دهد.
روشهای درمان ژنیکوماستی در بلوغ
روشهای درمان بزرگی نوک سینه در نوجوانان به عواملی نظیر علت بروز، شدت عارضه و سن آنها بستگی دارد. برخی از روشهای درمان شامل موارد زیر است:
- هورمون درمانی: در مواردی که عدم تعادل هورمونی علت اصلی ژنیکوماستی باشد، پزشک ممکن است داروهایی برای تنظیم سطح هورمونها تجویز کند. این روش معمولاً برای نوجوانانی که به دلیل تغییرات هورمونی دچار ژنیکوماستی شدهاند، مناسب است.
- درمان دارویی: دکتر مرادیان توصیه میکنند که در ابتدا نوجوانان به متخصص غدد مراجعه کنند تا در صورت نیاز، داروهایی برای تنظیم هورمونها و کاهش بافت سینه تجویز شود.(باید در نظر داشت که این اقدام فقط زیر ۱۸سالگی و در ژنیکوماستی های خفیف کاربرد دارد).
- جراحی ژنیکوماستی: در موارد شدیدتر، عمل ژنیکوماستی روش قطعی برای درمان است. در این جراحی، بافت اضافی سینه برداشته میشود و شکل ظاهری سینهها به حالت طبیعی بازمیگردد. در مجموعه “الو جراح” برای انجام این جراحی، رضایت والدین برای سنین زیر ۱۸، الزامی است.
توجه: با توجه به اینکه نوجوانان در سن رشد هستند دو تقسیم سلولی پوست بیشتر از سایر افراد است باقی ماندن جای بخیه نسبت به افراد عادی در این عزیزان بیشتر است.
عوارض ناشی از بزرگ شدن نوک سینه در پسران
ژنیکوماستی نوجوانان علاوه بر مشکلات ظاهری، میتواند عوارض دیگری نیز داشته باشد، از جمله:
- درد و التهاب در ناحیه سینه: ممکن است به دلیل تجمع بافت، کشیدگی سینهها یا وجود تودهها، نوجوانان در ناحیه سینه احساس درد کنند.
- عوارض روانی: مشکلات روانی نظیر اضطراب، افسردگی، و کاهش اعتمادبهنفس از دیگر عوارض بزرگ شدن سینه در بلوغ است که نیاز به مداخله روانشناسی نیز دارد.(نوجوانانی که دچار ژنیکوماستی هستند معمولاً توسط هم سن و سالان خود ذیت شده و مورد تمسخر قرار میگیرد.)
جمع بندی
ژنیکوماستی در بلوغ، یا بزرگ شدن سینه در نوجوانان، اگرچه بهطور معمول بیخطر است، اما میتواند اثرات عمیقی بر اعتمادبهنفس و روند زندگی اجتماعی نوجوانان داشته باشد. آگاهی از دلایل بروز این حالت و شناخت راههای درمان قطعی آن به نوجوانان و والدینی که نگران این وضعیت هستند، کمک میکند تا از این وضعیت رهایی یابید. اگر شما یا فرزندتان نیاز به مشاوره تخصصی در زمینه ژنیکوماستی دارید، میتوانید با مرکز الو جراح به شماره ۰۲۱۹۱۶۹۲۲۷۴ تماس بگیرید تا از راهنماییهای لازم برخوردار شوید.