بزرگ شدن غیرطبیعی سینه‌ها می‌تواند اعتمادبه‌نفس شما را تحت تأثیر قرار دهد. ژنیکوماستی خفیف یک مشکل شایع در بین مردان است که با روش‌های مختلف قابل‌درمان است. در این مقاله به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان ژنیکوماستی خفیف می‌پردازیم.
ژنیکوماستی خفیف چیست؟
ژنیکوماستی، بزرگ شدن خوش‌خیم بافت سینه در مردان (معمولاً دوطرفه و گاهی اوقات یک‌طرفه) است. این عارضه ناشی از بزرگ شدن جزء غده‌ای سینه است.
این بیماری ازنظر بالینی باوجود یک توده لاستیکی یا سفت که به‌صورت هم‌مرکز از نوک سینه‌ها گسترش می‌یابد، تعریف می‌شود.
توجه: ژنیکوماستی را نباید با لیپوماستی، که با رسوب چربی مشخص می‌شود، اشتباه گرفت!
تفاوت ژنیکوماستی خفیف و شدید
در ژنیکوماستی خفیف، افزایش حجم بافت سینه زیاد نبوده و معمولاً به‌صورت یک برآمدگی کوچک زیر نوک سینه دیده می‌شود.
در ژنیکوماستی شدید، حجم بافت سینه به‌طور قابل‌توجهی افزایش‌یافته و ممکن است شبیه به سینه‌های زنان باشد.
بیشتر بخوانید: تجربه عمل ژنیکوماستی
علت بزرگ شدن نوك سينه مردان
شایع‌ترین علل ژنیکوماستی در مردان بزرگسال که برای ارزیابی پزشکی ژنیکوماستی مراجعه می‌کنند عبارت‌اند از:
- تغییرات هورمونی شدید
- تأثیر مصرف برخی داروها
- سبک زندگی
در ادامه به توضیح هر یک از این موارد می پردازیم.
تغییرات هورمونی
ژنیکوماستی زمانی اتفاق می‌افتد که تعادل هورمون‌ها تغییر کند، مثل افزایش استروژن یا کاهش آندروژن‌ها (تستوسترون). این تغییرات هورمونی می‌تواند در دوران بلوغ یا پیری یا به دلیل استفاده از برخی داروها یا محصولات گیاهی رخ دهد.
بین استروژن و آندروژن‌ها در مردان تعادل وجود دارد و هر بیماری یا دارویی که استروژن‌های خون را افزایش یا آندروژن‌های خون را کاهش دهد، می‌تواند باعث افزایش نسبت استروژن به آندروژن و درنتیجه ژنیکوماستی شود.
تأثیر داروها بر ژنیکوماستی
اگر ژنیکوماستی ناشی از یکی از داروهایی است که مصرف می‌کنید، پزشک معالجتان ممکن است توصیه کند که مصرف دارو را متوقف کنید و ممکن است آن را با داروی دیگری جایگزین کند.
از شایع‌ترین داروهایی که باعث بروز ژنیکوماستی شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسپیرونولاکتون (آلداکتون)
- کتوکونازول
- آنتی‌آندروژن‌ها
- سیمتیدین و بلاکرهای گیرنده H2
نقش سبک زندگی
گاهی اوقات علل بروز توده در سينه مردان، ناشی از وجود چربی اضافی در بدن است که موجب تجمع چربی اضافه در بافت پستان می‌شود. داشتن عادات غذایی نامناسب و مصرف خودسرانه داروها زمینه بروز این عارضه را فراهم می‌آورند.
علائم و نشانه‌های ژنیکوماستی خفیف
علائم ژنیکوماستی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد در ناحیه نوک سینه به‌خصوص در نوجوانان
- سينه در مردان
- بافت سینه متورم
- سینه‌های حساس (درد هنگام لمس کردن)
- حساسیت نوک سینه وقتی به لباس ساییده می‌شوند.
بیشتر بخوانید: تفاوت ژنیکوماستی با چربی
روش‌های تشخیص ژنیکوماستی خفیف
مخصصین ژنیکوماستی مراحل زیر را برای تشخیص و بررسی این عارضه انجام می‌دهد:
- انجام معاینه بالینی برای تعیین نوع بافت سینه‌ها (چربی یا غده‌ای)
- درخواست سونوگرافی سینه یا ماموگرافی
- درخواست آزمایش‌های آزمایشگاهی: آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح تستوسترون خون و دو هورمون LH و FSH و آزمایش‌های تیروئید.
تأثیرات روانی كيست سينه در مردان
ژنیکوماستی می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر سلامت روان و رفاه مردان داشته باشد.
در اینجا به برخی از تأثیرات روان‌شناختی اشاره می‌کنیم:
- کاهش اعتمادبه‌نفس
- اضطراب و افسردگی
- انزوای اجتماعی
- بروز مشکل در ارتباطات اجتماعی
- احساس بد نسبت به بدن خود
ژنیکوماستی خفیف در بدنسازان
برخی از بدنسازان و سایر ورزشکاران از مکمل‌های غذایی حاوی آندروژن (مصرف آستروئیدهای آنابولیک) و سایر موادی که ممکن است باعث ژنیکوماستی شوند، استفاده می‌کنند.
شایان ذکر است که محصولات سویا مانند شیر سویا، معمولاً باعث ژنیکوماستی نمی‌شوند مگر اینکه مقادیر بسیار زیادی به‌طور منظم مصرف شوند.
تأثیر ژنتیک بر بروز ژنیکوماستی خفیف
اینکه عارضه ژنیکوماستی ممکن است در برخی به دلیل ژنتیک باشد، نادر است. ژنیکوماستی در بین مردان شایع است اما درصد کمی به دلیل سابقه خانوادگی به این بیماری مبتلا می‌شوند.
مثلاً، سندرم کلاین فلتر یک بیماری ژنتیکی است که با بزرگ شدن سینه‌ها مرتبط است. این زمانی اتفاق می‌افتد که مردان یک کروموزوم X اضافی داشته باشند که منجر به ترکیب ژنتیکی XXY می‌شود.
رابطه ژنیکوماستی خفیف با بیماری‌های دیگر
ژنیکوماستی، در اغلب موارد براثر شرایط خوش‌خیمی مانند عدم تعادل هورمونی یا برخی داروها به وجود می‌آید، اما گاهی اوقات می‌تواند با بیماری‌های زمینه‌ای پزشکی مرتبط باشد، مثل:
- بیماری‌های کبدی
بیماری مزمن کبدی می‌تواند ترشح هورمون را تحت تأثیر قرار داده و منجر به ژنیکوماستی شود.
- بیماری‌های کلیوی
کلیه‌ها به تنظیم تعادل مایعات و الکترولیت بدن کمک می‌کنند می‌توانند روی ترشح هورمون تأثیر بگذارند.
- اختلالات غدد تیروئید و ژنیکوماستی
پرکاری تیروئید (تیروئید بیش‌فعال) و کم‌کاری تیروئید (تیروئید کم‌کار) هر دو می‌توانند سطح هورمون‌ها را در بدن تحت تأثیر قرار داده و منجر به ژنیکوماستی شوند.
- ابتلا به برخی سرطان‌ها
در موارد نادر، ژنیکوماستی می‌تواند یک علامت سرطان زمینه‌ای، مانند سرطان بیضه، پروستات یا سرطان سینه باشد.
چگونه از بروز توده در سينه مردان پیشگیری کنیم؟
با کنترل چند عامل میتوانید خطر ابتلا به ژنیکوماستی را در خود کاهش دهید:
- عدم مصرف مواد مخدر: که در تعادل هورمون‌های بدن دخالت می‌کنند، مثل آستروئیدهای آنابولیک، آمفتامین‌ها، هروئین و ماری‌جوانا
- پرهیز از مصرف مشروبات الکلی
- کنترل وزن و نگه‌داشتن آن در محدوده طبیعی
- پرهیز از مصرف داروهای خطرناک و بدون نسخه
ژنیکوماستی خفیف در جوانان
۷۰ درصد از مردان جوان به دلیل تغییرات هورمونی طبیعی که در دوران بلوغ رخ می‌دهد، كيست سينه را تجربه می‌کنند. ژنیکوماستی در بین مردان میان‌سال و مسن نیز شایع است. در این جمعیت، تا ۶۵ درصد از مردان مبتلا هستند.
ژنیکوماستی خفیف در سنین نوجوانی
ژنیکوماستی دوران بلوغ معمولاً بدون هیچ درمانی ظرف ۶ ماه تا ۲ سال حل می‌شود. این بیماری گاهی بین سنین ۱۰ تا ۱۲ سالگی ایجاد می‌شود و معمولاً بین سنین ۱۳ و ۱۴ سالگی ظاهر می شود. این عارضه در بیش از ۲۰ درصد افراد پس از ۱۷ سالگی ادامه می‌یابد.
عوامل تشدیدکننده ژنیکوماستی خفیف
عوامل مختلفی می‌توانند ژنیکوماستی را تشدید کنند. در ادامه برخی از مهم‌ترین عوامل تشدیدکننده آن را بررسی می‌کنیم:
- بلوغ
- افزایش سن
- چاقی و افزایش وزن
- داشتن رژیم غذایی نامناسب
- ابتلا به برخی بیماری‌ها و تومورها
- استفاده از آستروئیدهای آنابولیک برای بهبود عملکرد ورزشی
بیشتر بخوانید: ژنیکوماستی کاذب چیست؟
روش‌های درمان ژنیکوماستی خفیف
بهترین درمان برای ژنیکوماستی بنابر توصیه دکتر فرید مرادیان، پزشک متخصص ژنیکوماستی الو جراح ، بهترین درمان برای ژنیکوماستی در بررسی راه‌کارهای درمان ژنیکوماستی خفیف، متخصص غدد است.
به‌طورکلی متداول‌ترین درمان‌های این عارضه به‌صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
درمان‌های خانگی و طبیعی ژنیکوماستی
برخی روش‌های خانگی مانند تغییر سبک زندگی، تغذیه سالم، ورزش و… می‌توانند میزان توده در سينه مردان را کاهش دهد.
در حال حاضر هیچ درمان قطعی و علمی برای ژنیکوماستی با روش‌های خانگی یا طبیعی اثبات نشده است. به خاطر داشته باشید که این روش‌ها ممکن است برای همه افراد مؤثر نباشد و برای درمان موارد شدید ژنیکوماستی کافی نیستند.
دارودرمانی
در گام نخست باید توجه داشت که مصرف هرگونه دارو، به‌ویژه برای درمان بیماری‌هایی مانند ژنیکوماستی، باید تحت نظر پزشک و با تجویز او انجام شود.
در ادامه، داروهای رایج برای درمان ژنیکوماستی و نحوه عملکرد آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
تاموکسیفن (Nolvadex):
این دارو یکی از رایج‌ترین داروها برای درمان ژنیکوماستی است. تاموکسیفن با مسدود کردن اثرات استروژن در بدن عمل می‌کند. استروژن هورمونی است که رشد بافت سینه را تحریک می‌کند. بنابراین، با کاهش اثر استروژن، تاموکسیفن می‌تواند به کاهش اندازه سینه‌ها کمک کند.تاموکسیفن ممکن است به مردانی که هنگام مصرف آنتی‌آندروژن‌ها دچار نیکوماستی می‌شوند نیز داده شود.
رالوکسیفن (Evista):
رالوکسیفن نیز مانند تاموکسیفن، یک داروی ضد استروژن است. این دارو نیز با مسدود کردن اثرات استروژن به کاهش اندازه سینه‌ها کمک می‌کند.
همواره به خاطر داشته باشید که خوددرمانی و استفاده خودسرانه از داروها عوارض جبران‌ناپذیری به همراه دارد.
پرتودرمانی
درمان پستان‌ها با پرتودرمانی قبل از شروع درمان آنتی‌آندروژن می‌تواند در برخی مردان از ژنیکوماستی جلوگیری کند. درمان تابشی معمولاً در یک تا سه جلسه انجام می‌شود (مشابه رادیولوژی).
بیشتر بخوانید: فیلم عمل ژنیکوماستی
عمل جراحی ژنیکوماستی خفیف
گاه بهبود خود به خودی یا مصرف دارو ژنیکوماستی شما را درمان نمی‌کند و ممکن است هنوز سینه‌های بزرگی داشته باشید. اگر ظاهر یا علائم دیگر شما را آزار می‌دهد، عمل ژنیکوماستی یک راه حل قطعی برای درمان شما است.
نحوه انجام جراحی
بطور کلی جراحی ژنیکوماستی (کوچک کردن سینه مردان) به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در ژنیکوماستی خفیف که حجم سینه کم است از برش نیم‌دایره یا سوپراناک (Supra NAC) نام برد. در این تکنیک، جراح از بالای نیپل آرئول یا سرسینه، برش کوچکی ایجاد می‌کند. سپس از طریق ابزارهای جراحی مثل کوتر که همانند لیزر عمل می‌کند بافت توده‌ای را خارج می‌کند. طول برش بسته به میزان افتادگی پستان، ۱-۲ سانتی‌متر است.
بیشتر بخوانید مدت زمان عمل ژنیکوماستی چقدر است؟
دوره بهبودی و مراقبت‌های بعد از عمل
مطالعه دقیق دستورالعمل‌های پزشک و پیروی از آن‌ها برای مراقبت‌های پس از عمل ژنیکوماستی و اطمینان از بهبودی کامل شما ضروری است. رعایت این مراقبت‌ها به‌اندازه انجام خود عمل جراحی اهمیت دارد و درنتیجه نهایی آن تأثیرگذار است.
برای آشنایی بیشتر با نکات مهم مراقبتی، به مقاله جامع «مراقبت‌های پس از عمل ژنیکوماستی» مراجعه کنید.
هزینه عمل ژنیکوماستی چه قدر است؟
هزینه عمل ژنیکوماستی بسته به میزان بافت اضافی، روش جراحی انتخابی، تجربه جراح، محل جغرافیایی، نوع بیمارستان، هزینه‌های جانبی و نوع بیمه درمانی شما متفاوت است. هزینه عمل ژنیکوماستی خفیف با تکنیک سوپراناک در حال حاضر یعنی شهریور سال ۱۴۰۳ حدوداً ۴۵ میلیون تومان است.
درمان ژنیکوماستی خفیف با جراحی، یک درمان قطعی است و به‌صورت تضمینی و بدون بازگشت انجام می‌شود. مجموعه الو جراح با بیش از ۳۵۰۰ عمل موفقیت‌آمیز، یکی از معتبرترین مراکز تخصصی ژنیکوماستی در کشور است.
پرسش‌های متداول
۱- آیا ژنیکوماستی خفیف خطرناک است؟
ژنیکوماستی خفیف اغلب بدون درمان باگذشت زمان برطرف می‌شود. اما اگر ژنیکوماستی ناشی از یک بیماری پزشکی باشد، ممکن است نیاز به درمان داشته باشید.
۲- آیا ورزش ژنیکوماستی خفیف را درمان می‌کند؟
بااینکه ورزش و انجام تمرین‌های اصلاحی بسیاری از چربی‌های سینه را تا حد زیادی برطرف می‌کند، اما متأسفانه ورزش هیچ تأثیری در از بین بردن بافت توده‌ای سینه که باعث برآمدگی نوک آن می‌شود ندارد.
۳-عوارض احتمالی جراحی درمان ژنیکوماستی کدم‌اند؟
عفونت، هماتوم، سرموما، سرخ شدن و تورم و درد در محل جراحی از عوارض جانبی طبیعی جراحی هستند و معمولاً پس از چند روز بهبود می‌یابند.
۴- چه هورمون‌هایی باعث ایجاد ژنیکوماستی می‌شوند؟
عدم تعادل هورمون‌های استروژن و تستوسترون باعث این عارضه می‌شود و می‌تواند یک یا هر دو سینه را تحت تأثیر قرار دهد.
جمع‌بندی
ژنیکوماستی خفیف علی‌رغم نام غیرمتداول آن، یک مشکل شایع در بافت سینه و قابل‌درمان در میان مردان است. با تشخیص صحیح و انتخاب روش درمانی مناسب، میتوانید به‌ظاهر مطلوب و اعتمادبه‌نفس بیشتری دست پیدا کنید. برای انتخاب بهترین روش درمانی، میتوانید مقالات تخصصی‌تر را مطالعه کنید یا با پزشک متخصص جراح مشورت نمایید.
