عمل لامپکتومی

جراحی لامپکتومی چیست؟

در صورتی که خود شما یا یکی از عزیزانتان مشکوک به ابتلا به سرطان سینه هستید، یا مراحل اولیه تشخیص یا درمان را سپری می‌کنید، داشتن شناخت دقیق درباره‌ی روش‌های مختلف درمان و انواع شیوه‌های جراحی سرطان سینه، از جمله جراحی لامپکتومی، می‌تواند در انتخاب شیوه‌ی جراحی موردنظرتان به شما کمک کند.

اگر نگران حفظ ظاهر طبیعی پستان‌ها پس از انجام جراحی سرطان سینه هستید، بهتر است با روش جراحی لامپکتومی یا جراحی سرطان سینه با حفظ پستان آشنا شوید.

لامپکتومی چیست؟

جراحی لامپکتومی (lum-PEK-tuh-me) یکی از انواع روش‌های جراحی برای برداشتن سرطان یا سایر بافت‌های غیرطبیعی از سینه بیماران مبتلا به سرطان سینه است.

طی جراحی به روش لامپکتومی، جراح بافت سرطانی یا سایر بافت‌های غیر طبیعی و مقدار کمی از بافت سالم اطراف آن را برمی‌دارد. جراحی لامپکتومی تضمین می‌کند که تمام بافت غیر‌طبیعی برداشته شود.

لامپکتومی به‌عنوان جراحی حفظ پستان یا بافت‌برداری موضعی گسترده نیز شناخته می‌شود، زیرا در جراحی لامپکتومی تنها بخشی از پستان برداشته می‌شود. متقابلاً، در جراحی ماستکتومی، تمام بافت پستان حتی بافت‌های غیرآلوده نیز برداشته می‌شود.

لامپکتومی گزینه‌ای درمانی برای سرطان پستان در مراحل اولیه است. گاهی اوقات از جراحی لامپکتومی برای رد تشخیص سرطان استفاده می‌شود. هنگامی که لامپکتومی برای برداشتن سرطان انجام می‌شود، معمولاً با درمان‌های مکمل از جمله پرتودرمانی در ناحیه پستان دنبال می‌شود تا احتمال بازگشت سرطان کاهش یابد.

در ویدیو زیر تمامی روش‌های جراحی سرطان سینه به طور شماتیک توضیح داده‌شده است.

هدف از انجام جراحی لامپکتومی چیست؟

هدف از جراحی لامپکتومی برداشتن سرطان یا سایر بافت‌های غیرطبیعی و در عین حال حفظ ظاهر پستان است. مطالعات نشان می‌دهد که جراحی لامپکتومی به‌دنبال پرتودرمانی در پیشگیری از عود سرطان سینه، به اندازه برداشتن کل پستان (ماستکتومی)، برای سرطان‌های پستانی که در مراحل اولیه قرار دارند، موثر است.

هدف از عمل لامپکتومی چیست

اگر نمونه بیوپسی شما حاکی از وجود سرطان سینه باشد اما سرطان در مراحل اولیه باشد، پزشک معالج شما ممکن است روش جراحی لامپکتومی را توصیه کند. به‌علاوه، لامپکتومی ممکن است برای حذف برخی از ناهنجاری‌های غیرسرطانی یا پیش‌سرطانی پستان استفاده شود.

در صورت وجود هر یک از شرایطی که در ادامه ذکر می‌شوند، انجام جراحی لامپکتومی توصیه می‌شود:

  • سرطان فقط یک ناحیه از سینه شما را تحت تاثیر قرار داده است.
  • تومور در مقایسه با اندازه سینه شما نسبتاً کوچک است.
  • پزشک اطمینان دارد که بافت باقی‌مانده کافی برای تغییر شکل سینه پس از برداشتن تومور وجود دارد.
  • امکان دریافت درمان‌های مکمل مانند پرتو درمانی برای شما وجود داشته باشد.

با این حال، در هر کدام از شرایطی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم، ممکن است پزشک از تجویز لامپکتومی خودداری کند:

  • داشتن سابقه ابتلا به اسکلرودرمی (گروهی از بیماری‌هایی که پوست و سایر بافت‌ها را سخت می‌کند و بهبودی پس از لامپکتومی را دشوار می‌کند)
  • داشتن سابقه ابتلا به لوپوس اریتماتوز سیستمیک (یک بیماری التهابی مزمن که در صورت انجام پرتودرمانی می‌تواند بدتر شود)
  • دو یا چند تومور در ربع‌های مختلف سینه داشته باشید که با یک برش قابل برداشتن نباشند، که می‌تواند ظاهر سینه شما را تحت تاثیر قرار دهد.
  • قبلاً تجربه پرتودرمانی در ناحیه پستان داشته‌اید، که با انجام پرتودرمانی مجدد خطرات بیش‌تری شما را تهدید می‌کند.
  • سرطان در سرتاسر سینه و پوست شما پخش شده باشد، در چنین صورتی بعید است که لامپکتومی سرطان را به‌طور کامل از بین ببرد.
  • داشتن تومور بزرگ و سینه‌های کوچک که ممکن است نتیجه زیبایی چندانی نداشته باشد.
  • امکان انجام پرتو درمانی برای شما وجود ندارد.

عوارض و خطرات لامپکتومی

لامپکتومی مانند هر روش جراحی دیگری خطرات و عوارض جانبی به‌خصوصی را به دنبال دارد. برخی از عوارض جراحی لامپکتومی عبارتند از:

  • خون‌ریزی
  • عفونت
  • درد
  • تورم موقت
  • حساسیت به لمس
  • رشد بافت اسکار در محل جراحی
  • تغییر در شکل و ظاهر سینه، به‌خصوص اگر وسعت جراحی بزرگ باشد
عوارض عمل لامپکتومی

آمادگی‌های لازم قبل از انجام جراحی لامپکتومی

اکثر بیماران مبتلا به سرطان سینه چند روز قبل از آغاز فرایند جراحی لامپکتومی با جراح خود ملاقات خواهند کرد. بهتر است که هنگام ملاقات با پزشک جراح فهرستی از سوالات را به همراه داشته باشید و تمام مواردی را که نیاز دارید بدانید از پزشک معالج‌تان بپرسید. پیش از عمل جراحی لامپکتومی مطمئن شوید که روش انجام و خطرات انجام لامپکتومی را درک کرده اید.

همچنین، دستورالعمل‌هایی درباره محدودیت‌های قبل از جراحی و سایر مواردی که باید بدانید به شما داده می‌شود. جراحی لامپکتومی معمولاً به‌صورت سرپایی انجام می‌شود و نیازی به بستری ندارد. بنابراین، در صورتی که مشکل به‌خصوصی وجود نداشته باشد، در پایان روز جراحی ترخیص خواهید شد.

پیش از انجام جراحی لامپکتومی، در مورد هر گونه دارو، ویتامین یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید به پزشک خود اطلاع دهید تا از بروز هرگونه اختلال در روند جراحی جلوگیری شود. به‌طور کلی، موارد زیر برای آمادگی پیش از لامپکتومی توصیه می‌شوند:

  • مصرف آسپرین یا سایر داروهای رقیق‌کننده خون را متوقف کنید. ممکن است پزشک از شما بخواهد که به مدت یک هفته یا بیش‌تر پیش از جراحی مصرف آسپرین و سایر داروهای مشابه را متوقف کنید تا خطر خونریزی کاهش یابد.
  • اطلاعات لازم درباره‌ی روند پرداخت هزینه‌های درمانی و جراحی را در خصوص جراحی لامپکتومی با سازمان بیمه‌‌ی تحت پوشش در میان بگذارید.
  • 8 تا 12 ساعت قبل از جراحی چیزی نخورید و ننوشید، به‌خصوص اگر قرار است جراحی با استفاده از بیهوشی عمومی انجام شود.
  • بهتر است که در روز جراحی لامپکتومی، یکی از بستگان‌تان شما را همراهی کند. علاوه بر دریافت حمایت‌های روحی از سوی همراه بیمار، به شخص دیگری نیاز خواهید داشت تا پس از ترخیص از بیمارستان شما را به خانه برساند و از دستورالعمل‌های بعد از عمل آگاه باشد. چون ممکن است چندین ساعت طول بکشد تا اثرات بیهوشی در شما از بین برود.

نحوه تعیین محل انجام جراحی لامپکتومی

جراحی لامپکتومی با تعیین ناحیه‌ای از سینه که حاوی ناهنجاری است (روش محلی‌سازی) آغاز می‌شود. برای تعیین محل انجام جراحی، پزشکی که از آزمایش‌های تصویربرداری برای تشخیص و درمان بیماری‌ها استفاده می‌کند (رادیولوژیست) از تصاویر ماموگرافی یا سونوگرافی برای یافتن محل تومور و وارد کردن یک سیم نازک، سوزن یا بذر کوچک رادیواکتیو استفاده می‌کند.

تصاویر گرفته‌شده به‌عنوان راهنما برای یافتن ناحیه دقیقی که باید در حین جراحی برداشته شود، به جراح کمک می‌کنند.

اگر تومور یا غده‌ای در سینه دارید که به‌راحتی از روی پوست قابل لمس است، ممکن است نیازی به فرایند محلی‌سازی لازم نباشد. زیرا جراح می‌تواند به‌سادگی ناحیه غیر طبیعی را که باید برداشته شود پیدا کند.

محل جراحی لامپکتومی

آماده‌سازی برای برداشتن غدد لنفاوی

پزشک معالج شما ممکن است برداشتن غدد لنفاوی نزدیک زیر بغل را توصیه کند تا مطمئن شود که آیا سرطان به خارج از سینه گسترش یافته است یا خیر. جراحی برای نمونه‌برداری از غدد لنفاوی (بیوپسی گره نگهبان) اغلب برای سرطان پستان در مراحل اولیه توصیه می‌شود.

اگر قبل از جراحی لامپکتومی سرطان در غدد لنفاوی یافت شود، یا اگر این نگرانی وجود داشته باشد که سرطان به بافت‌های خارج از ناحیه پستان گسترش یافته است، ممکن است پزشک معالج برداشتن تعدادی از غدد لنفاوی نزدیک زیر بغل را توصیه کند.

روش‌های برداشتن غدد لنفاوی عبارتند از:

  • بیوپسی غدد نگهبان (Sentinel node biopsy):‌ طی این روش، جراح تنها یک یا دو غده اول را، که در مسیر رشد تومور سرطانی قرار دارند (غدد نگهبان) برمی‌دارد. سپس، نمونه‌های گرفته‌شده از غدد برای بررسی وجود سرطان آزمایش می‌شوند. اگر قبل از انجام جراحی لامپکتومی هیچ نگرانی به‌خصوصی در مورد تغییر شکل و اندازه غدد لنفاوی وجود نداشته باشد، ممکن است پزشک این روش را توصیه کند.

    قبل از جراحی، یک ماده رادیواکتیو یا آبی‌رنگ یا هر دو به ناحیه اطراف سرطان یا پوست قسمت‌های بالای تومور سرطانی تزریق می‌شود. ماده‌ی تزریق‌شده به سمت غده یا غدد نگهبان حرکت می‌کند و به جراح اجازه می‌دهد بافت‌های آلوده را شناسایی و حذف کند.

    اگر نشانه‌ای از سرطان در غدد لنفاوی وجود نداشته باشد، نیازی به برداشتن غدد لنفاوی دیگر نیست. در صورت وجود سرطان، جراح گزینه‌هایی مانند دریافت اشعه در ناحیه زیر بغل را مطرح می‌کند. اگر تصمیم دارید رادیوتراپی انجام دهید، الزامی برای برداشتن غدد لنفاوی بیش‌تر در ناحیه زیر بغل نخواهید داشت.

  • تشریح غدد لنفاوی زیر بغل (Axillary lymph node dissection):‌ طی این روش، جراح تعدادی از غدد لنفاوی را از ناحیه زیر بغل خارج می‌کند. اگر بیوپسی غدد لنفاوی قبل از جراحی لامپکتومی علائم سرطان را نشان دهد، پزشک جراح ممکن است روش تشریح غدد لنفاوی را توصیه کند.

لامپکتومی چگونه انجام می شود؟

جراحی لامپکتومی معمولاً با استفاده از بیهوشی عمومی انجام می‌شود. در صورت استفاده از بیهوشی عمومی، شخص بیمار در طول عمل جراحی به خواب عمیق فرو می‌رود.

طی جراحی لامپکتومی، جراح برشی روی تومور، یا ناحیه‌ای که حاوی سیم نازک یا دانه رادیواکتیو است ایجاد می‌کند، تومور و برخی از بافت‌های اطراف را برمی‌دارد و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه می‌فرستد. اگر بیوپسی غدد نگهبان یا گره‌های لنفاوی زیر بغل را انجام دهید، همین کار برای غدد لنفاوی یا گره‌های لنفاوی نگهبان نیز انجام می‌شود.

سپس، جراح برش‌ها را، با استفاده از بخیه‌هایی که خود به خود حل می‌شوند (بخیه‌های جذبی) یا بعداً توسط پزشک برداشته می‌شوند، با توجه به حفظ ظاهر سینه شما می‌بندد. به‌علاوه، تا زمان بهبود برش‌ها، محل جراحی با استفاده از پانسمان مناسب و نگه‌دارنده پوشانده می‌شود.

نحوه جراحی لامپکتومی

نتایج و آثار جراحی لامپکتومی

آثار و نتایج جراحی لامپکتومی اغلب طی چند روز تا یک هفته مشخص می‌شود. در ویزیت بعدی پس از جراحی، پزشک معالج نتایج را برای شما توضیح خواهد داد. اگر به درمان بیش‌تری نیاز داشته باشید، احتمالاً پزشک معالج موارد زیر را توصیه می‌کند:

  • اگر حاشیه‌های اطراف تومور شما عاری از سرطان نباشد، جراح نیاز به جراحی مجدد و گسترده‌تر را مطرح می‌کند.
  • در صورتی که سرطان شما با انجام هورمو‌ن درمانی یا شیمی درمانی یا هر دو قابل درمان باشد، ملاقات با پزشک انکولوژیست برای بحث در مورد سایر اشکال درمان بعد از عمل، مانند هورمون درمانی توصیه می‌شود.
  • ملاقات با پزشک متخصص در زمینه پرتودرمانی برای بحث در مورد درمان‌های پرتویی، پس از جراحی لامپکتومی توصیه می‌شود.

مزایای لامپکتومی نسبت به سایر روش‌های جراحی سرطان سینه

مطالعات برجسته‌ای که به دهه‌های 1970 و 80 میلادی باز می‌گردد، نشان می‌دهد بیمارانی که جراحی لامپکتومی و درمان‌های مکمل از جمله پرتودرمانی انجام می‌دهند، مشابه بیمارانی که ماستکتومی کامل یا برداشتن کل پستان انجام داده اند، با خطر عود کم‌تری مواجه هستند.

جراحی لامپکتومی به بیماران امکان حفظ برجستگی سینه بدون نیاز به عمل‌های ترمیم و بازسازی سینه را ارائه می‌کند که ممکن است لامپکتومی را به گزینه‌ای مناسب‌تر از نظر حفظ زیبایی تبدیل کند. جراحی به اکثر بیماران این امکان را می دهد که نوک سینه (نیپل) و هاله اطراف آن (آرئول) را حفظ کنند. طبق تحقیقات انجام‌شده، بعضی از بیماران اظهار می‌کنند که بعد از جراحی لامپکتومی حتی احساس نمی‌کردند که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند.

درمان‌های مکمل بعد از لامپکتومی

انجام جراحی لامپکتومی اغلب با انجام جلسات رادیوتراپی دنبال می‌شود. درمان رادیوتراپی، که به‌عنوان پرتودرمانی نیز شناخته می‌شود، سلول‌های سرطانی در بافت سینه را از بین می‌برد. در اغلب موارد، بعد از انجام جراحی لامپکتومی برای کاهش خطر عود سرطان از رادیوتراپی استفاده می‌شود. همچنین، می‌توان از پرتودرمانی برای تسکین درد و سایر علائم سرطان سینه پیشرفته استفاده کرد.

در انجام رادیوتراپی برای درمان سرطان سینه از پرتوهای پرانرژی اشعه ایکس، پروتون‌ها یا سایر ذرات برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. سلول‌های با رشد سریع، مانند سلول‌های سرطانی، نسبت به سلول‌های طبیعی بیش‌تر در معرض تأثیرات پرتودرمانی هستند.

درمان‌های مکمل بعد از لامپکتومی

پرتودرمانی به‌عنوان درمان مکمل پس از جراحی لامپکتومی به روش‌های زیر انجام می‌شود:

  • رایج‌ترین روش پرتودرمانی در درمان سرطان سینه استفاده از تشعشعات خارجی دستگاهی است که تشعشع را خارج از بدن شما به سینه می‌رساند.
  • در روش پرتودرمانی داخلی (براکی تراپی)، پس از انجام عمل جراحی لامپکتومی، پزشک موقتاً دستگاه پرتورسانی را در سینه شما، در ناحیه‌ای که سرطان قبلا وجود داشت، قرار می‌دهد. منبع رادیواکتیو برای مدت کوتاهی در طول درمان شما در دستگاه قرار می‌گیرد.

پرتودرمانی برای درمان سرطان سینه تقریباً تمامی مراحل سرطان استفاده می‌شود. رادیوتراپی روشی مؤثر برای کاهش خطر عود سرطان سینه پس از انجام جراحی لامپکتومی است. علاوه بر این، معمولاً برای کاهش علائم ناشی از سرطانی که به سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته است (سرطان متاستاتیک سینه) از رادیوتراپی استفاده می‌شود.

اگر در حال انجام عمل جراحی برای برداشتن سرطان سینه و دست نخورده باقی ماندن بافت پستان (لامپکتومی یا جراحی حفظ پستان) هستید، پزشک ممکن است پس از عمل، پرتودرمانی را برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده توصیه کند. استفاده از رادیوتراپی بعد از جراحی لامپکتومی خطر عود مجدد سرطان در سینه آسیب‌دیده را کاهش می‌دهد.

جراحی لامپکتومی همراه با پرتودرمانی اغلب به‌عنوان درمان حفظ پستان شناخته می‌شود. این نوع درمان به اندازه برداشتن تمام بافت پستان (ماستکتومی) موثر است. در شرایط خاص که خطر عود بسیار کم است، پزشک ممکن است گزینه اجتناب از تابش پرتو پس از لامپکتومی را نیز مطرح کند.

پس از لامپکتومی، گزینه های پرتودرمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • تابش به کل پستان: یکی از رایج‌ترین انواع پرتودرمانی پس از لامپکتومی، رادیوتراپی خارجی است و طی این روش کل پستان مورد تابش رادیواکتیو قرار می‌گیرد.
  • تشعشع به بخشی از پستان: پرتودرمانی بخشی از پستان (پرتودهی جزئی پستان) ممکن است گزینه‌ای مناسب برای درمان برخی از سرطان‌های پستان در مراحل اولیه باشد. در روش رادیوتراپی جزئی پس از انجام جراحی لامپکتومی، تابش داخلی یا خارجی به ناحیه اطراف جایی که سرطان برداشته شده است هدایت می‌شود.

امکان بازگشت سرطان بعد از لامپکتومی

تقریباً حدود ۱۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان پستان که با جراحی لامپکتومی و پرتودرمانی تمام پستان تحت درمان قرار می‌گیرند، عود موضعی سرطان پستان (IBTR) را خواهند داشت.

به‌طور کلی، استاندارد مراقبت‌های جراحی در صورت عود سرطان سینه پس جراحی لامپکتومی، انجام جراحی ماستکتومی بوده است. با این حال، مطالعات جدید نشان می‌دهد که دریافت رادیوتراپی مجدد به‌صورت جزئی جایگزین معقولی برای ماستکتومی پس از بازگشت تومور است.

در صورت عود سرطان سینه در همان پستان، دریافت رادیوتراپی جزئی سینه، برخلاف رادیوتراپی کلی، که کل پستان را در معرض پرتوهای پرقدرت اشعه ایکس قرار می‌دهد، دوز بالایی از تابش مستقیماً ناحیه‌ای را که تومور در آن قرار دارد هدف قرار می‌دهد و بنابراین از قرار گرفتن بافت اطراف در معرض تابش جلوگیری می‌کند.

تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد برای بیمارانی که تحت عمل جراحی لامپکتومی سینه قرار می‌گیرند، اثربخشی جراحی حفظ پستان و پرتودهی مجدد سه‌بعدی مشابه رادیوتراپی جزئی پستان برای عود سرطان پستان در سینه همان سمت است. در 90 درصد بیماران با استفاده از پرتودهی مجدد جزئی پستان دستیابی به کاهش قابل قبول میزان خطر عود مجدد سرطان میسر است.