عمل ماستکتومی و درمان سرطان سینه

انواع جراحی ماستکتومی

انواع مختلفی از جراحی ماستکتومی وجود دارد، که بر اساس نحوه انجام جراحی و مقدار بافت برداشته‌شده، دسته‌بندی می‌شوند:

ماستکتومی رادیکال

ماستکتومی رادیکال یکی از انواع ماستکتومی گسترده است که در حال حاضر به‌ندرت انجام می‌شود. در جراحی ماستکتومی رادیکال، جراح کل سینه، غدد لنفاوی زیر بغل و ماهیچه‌های سینه‌ای (دیواره قفسه سینه) زیر سینه را خارج می‌کند. این نوع ماستکتومی در گذشته بسیار رایج بود، اما جراحی‌هایی با وسعت کم‌تر، مانند ماستکتومی رادیکال اصلاح‌شده، به همان اندازه موثر هستند و عوارض جانبی کم‌تری به‌همراه دارند.

در حال حاضر، جراحی ماستکتومی رادیکال اغلب در مواردی انجام می‌شود، که تومور در حال رشد به سمت عضلات سینه باشد.

بسیاری از بیماران خانم انجام ماستکتومی محافظ پوست را ترجیح می‌دهند، زیرا مزیتهایی از جمله رشد کم‌تر بافت اسکار و ظاهر بازسازی‌شده سینه را به همراه دارد. اگرچه، ممکن است برای تومورهای بزرگ‌تر یا تومورهایی که نزدیک به سطح پوست هستند جراحی ماستکتومی محافظ پوست مناسب نباشد. خطر عود سرطان با جراحی ماستکتومی محافظ پوست مشابه سایر انواع دیگر ماستکتومی است.

مانند سایر عمل‌های جراحی، انجام عمل ماستکتومی با حفظ نوک پستان نیز خطراتی به‌همراه دارد. پس از جراحی، ممکن است فرایند خون‌رسانی در نوک پستان به‌درستی انجام نشود و باعث کوچک شدن یا تغییر شکل بافت شود. از آنجایی که اعصاب ناحیه سینه نیز به‌همراه دیگر بافت‌ها حذف می‌شوند، اغلب ممکن است احساس کمی در نوک پستان باقی بماند یا اصلاً احساس نشود.

اگر بیمار سینه‌های بزرگ‌تری داشته باشد، پس از ترمیم و بازسازی سینه، نوک پستان ممکن است از جای خود خارج شود. در نتیجه، بسیاری از پزشکان احساس می‌کنند که انجام جراحی ماستکتومی با حفظ نوک پستان در زنانی که سینه‌های کوچک تا متوسط دارند نتیجه بهتری ارائه می‌دهد.

در جراحی ماستکتومی با حفظ نوک پستان اسکار قابل مشاهده کم‌تری به جا خواهد ماند، اما خطر باقی ماندن بیش‌تر بافت سرطانی پستان، نسبت به سایر اشکال ماستکتومی وجود دارد.

عوارض این نوع جراحی ممکن است به خطر بیشتر ابتلا به سرطان بدخیم در مقایسه با ماستکتومی ساده یا محافظ پوست منجر شود.

با این حال، پیشرفت در تکنیک‌های انجام جراحی به کاهش خطرات ماستکتومی با حفظ نوک پستان کمک کرده است و خطر بازگشت سرطان در همان ناحیه تقریباً مانند سایر انواع دیگر ماستکتومی است. اکثر متخصصان ماستکتومی نگهدارنده نوک پستان را یک درمان قابل قبول برای سرطان سینه در موارد خاص می‌دانند.

همانند ماستکتومی محافظ پوست، متخصصان نیز توصیه می‌کنند که این نوع ماستکتومی توسط تیمی از جراحان مجرب و متخصص در انجام این نوع ماستکتومی انجام شود.

انجام جراحی ماستکتومی برای چه نوع بیمارانی الزامی است؟

بسیاری از زنان مبتلا به سرطان در مراحل اولیه می‌توانند بین جراحی حفظ پستان (BCS) و ماستکتومی یکی را انتخاب کنند. ممکن است بیمار ماستکتومی را به‌عنوان راهی برای از بین بردن تمام انواع سرطان در سریع‌ترین زمان ممکن ترجیح دهد. اما واقعیت این است که در بیشتر موارد، ماستکتومی شانس بهتری برای بقای طولانی مدت در مقایسه با BCS به شما نمی‌دهد.

پژوهش‌های انجام‌شده روی هزاران زن در طی بیش از 20 سال نشان می‌دهد که وقتی BCS همراه با پرتودرمانی انجام می‌شود، نتیجه‌ای مشابه ماستکتومی را ارائه می‌دهد.

در اغلب مواقع، انجام جراحی ماستکتومی در بیمارانی توصیه می‌شود که:

• قادر به انجام پرتودرمانی نیستند
• به جای پرتودرمانی، جراحی گسترده‌تر را ترجیح می‌دهند
• سابقه درمان سرطان پستان با پرتودرمانی دارند
• سابقه BCS با اکسیزیون مجدد دارند که سرطان را به‌طور کامل حذف نکرده است
• بیمارانی که دو یا چند ناحیه سرطان در ربع‌های مختلف یک سمت از سینه (چند مرکزی) دارند، که به اندازه کافی به هم نزدیک نیستند
• بیمارانی که تومور بزرگ‌تر از 5 سانتی‌متر (2 اینچ) یا تومور بزرگ نسبت به اندازه کلی سینه دارند
• بیمارانی که باردار باشند و در دوران بارداری به پرتودرمانی نیاز پیدا کنند (خطر آسیب به جنین طی مراحل پرتودرمانی وجود دارد)
• بیمارانی که عامل ژنتیکی مانند جهش BRCA دارند که شانس ابتلای بیمار به سرطان مجدد را افزایش می‌دهد
• بیمارانی که مبتلا به بیماری‌های حاد بافت همبند، مانند اسکلرودرمی یا لوپوس هستند. چنین بیماری‌هایی ممکن است بیمار را به عوارض جانبی پرتودرمانی حساس کند.
• بیمارانی که سرطان سینه التهابی دارند

برای بیمارانی که نگران بازگشت سرطان سینه هستند، درک این نکته حائز اهمیت است که انتخاب روش جراحی ماستکتومی، به جای جراحی حفظ پستان در کنار پرتودرمانی، تنها خطر ابتلا به سرطان پستان دوم را در همان سینه کاهش می‌دهد. انجام جراحی ماستکتومی لزوماً احتمال عود سرطان در سایر قسمت‌های بدن، از جمله سینه مخالف را کاهش نمی‌دهد.

اگر به فکر انجام جراحی ترمیمی یا بازسازی سینه هستید، بهتر است که قبل از انجام جراحی با پزشک معالجتان و جراحان پلاستیک مجرب مشورت کنید. حتی اگر عمل ترمیم را بلافاصله پس از جراحی ماستکتومی انجام ندهید، مشورت کردن با پزشکان متخصص به تیم‌های جراحی فرصت می‌دهد‌ تا بهترین فرایند درمان را برای شما برنامه‌ریزی کنند.

به‌علاوه، شرکت‌های بیمه معمولاً هزینه عمل بازسازی سینه را پوشش می‌دهند، اما به هرحال بهتر است که با شرکت بیمه‌تان مشورت کنید تا از روند پوشش هزینه‌های جراحی به‌طور کامل مطلع شوید.

برخی از بیماران خانم ترجیح می‌دهند که جراحی ترمیمی انجام ندهند. استفاده از پروتز سینه برای خانم‌هایی که می‌خواهند بدون انجام جراحی ترمیمی شکل طبیعی سینه را در زیر لباس حفظ کنند، گزینه مناسبی است. با این حال، برخی از خانم‌ها با تغییر شکل برجستگی سینه و نبود عضو مشکلی ندارند.

هدف از جراحی بازسازی سینه، بازگرداندن یک یا هر دو سینه به شکل، ظاهر، تقارن و اندازه طبیعی پس از ماستکتومی، لامپکتومی یا ناهنجاری‌های مادرزادی است. بازسازی سینه اغلب شامل چندین روش است که طی مراحل مختلف انجام می‌شود و می‌تواند همزمان با جراحی ماستکتومی یا در تاریخی پس از آن انجام شود.

بازسازی سینه به‌طور کلی به دو دسته تقسیم می شود: بازسازی مبتنی بر ایمپلنت یا بازسازی فلپ (استفاده از بافت سایر اندام‌های بدن).

بازسازی ایمپلنت به ایمپلنت سینه برای کمک به تشکیل یک برجستگی سینه جدید متکی است. بازسازی فلپ (یا اتولوگ) از بافت خود بیمار از قسمت دیگری از بدن برای تشکیل یک سینه جدید استفاده می‌کند.

برای انتخاب بهترین روش بازسازی سینه عوامل مختلفی که در زیر به آن‌ها اشاره شده است در نظر گرفته می‌شوند:

• نوع جراحی ماستکتومی
• سایر روش‌های درمان سرطان
• تیپ بدنی بیمار

اگر فقط یک سینه تحت تأثیر قرار گرفته باشد، ممکن است به تنهایی بازسازی شود. علاوه بر این، لیفت سینه، کوچک کردن سینه یا بزرگ کردن سینه ممکن است برای سینه مقابل توصیه شود تا تقارن اندازه، شکل و موقعیت هر دو سینه بهبود یابد.

توصیه می‌شود که درباره نحوه مراقبت و پرستاری از محل جراحی و بازوها از تیم مراقبت‌های پزشکی سوال کنید. معمولاً پس از ترخیص از بیمارستان دستورالعمل‌های کتبی در مورد مراقبت‌های بعد از جراحی ماستکتومی را دریافت خواهید کرد. دستورالعمل‌ها شامل مواردی هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:

• نحوه مراقبت از محل جراحی و انجام پانسمان
• ‌در صورتی که لوله تخلیه جای‌گذاری شده باشد، نحوه مراقبت از لوله تخلیه ذکر شده است (لوله‌ی تخلیه لوله‌ای پلاستیکی یا لاستیکی است که از محل جراحی خارج می‌شود و به یک توپ لاستیکی نرم متصل است، که مایعی را که در طول بهبودی ایجاد می‌شود جمع می‌کند)
• نحوه تشخیص بروز عفونت و علائم آن
• نحوه حمام و دوش‌گرفتن بعد از انجام جراحی ماستکتومی
• تماس با پزشک یا پرستار در صورت نیاز
• زمان به‌کارگیری مجدد بازو و نحوه انجام تمرینات بازو برای جلوگیری از سفت شدن عضلات
• زمان مناسب استفاده مجدد از سوتین
• زمان مناسب استفاده از پروتز، شرح انواع پروتزهای مورد استفاده در بیمارانی که تحت جراحی ماستکتومی قرار گرفته اند
• چگونگی استفاده از داروها، از جمله داروهای ضددرد و آنتی بیوتیک‌ها
• محدودیت در فعالیتها و اعمالی که در دوران نقاهت نباید انجام دهید
• نحوه مواجهه با احساسات ناخوشایند و دردناک یا بی‌حسی در سینه و بازو
• نحوه مواجه با احساساتی که بیمار درباره ظاهر جدید بدن تجربه می‌کند
• زمان قرار ملاقات بعدی و مراجعه به پزشک

• درد یا حساسیت در محل جراحی
• تورم در محل جراحی
• تجمع خون در زخم (هماتوم)
• تجمع مایع شفاف در زخم (سروما)
• محدودیت در حرکات بازو یا شانه
• بی‌حسی در قفسه سینه یا نواحی بالای بازو
• درد نوروپاتیک (عصبی)، که گاهی اوقات به‌عنوان سوزش یا تیر کشیدن در محل توصیف می‌شود،
• اگر غدد لنفاوی زیر بغل نیز برداشته شوند، عوارض جانبی دیگری مانند لنف ادم (تجمع مایع لنف) ممکن است رخ دهد.

مشکلات جنسی بعد از جراحی ماستکتومی و تخلیه کامل سینه

در پژوهشی که در مجموع، روی 149 زن مبتلا به سرطان سینه و 149 فرد سالم، در بازه سنی مشابه انجام شد، زنان مبتلا به سرطان سینه به‌طور قابل توجهی شش ماه پس از جراحی مشکلات مربوط به برانگیختگی جنسی را گزارش کردند.

همچنین، به‌طور قابل توجهی زنانی که تحت جراحی ماستکتومی قرار گرفته بودند، مشکلات مربوط به میل جنسی، برانگیختگی و توانایی رسیدن به ارگاسم را شش ماه و یک سال پس از جراحی گزارش کردند.

در حالی که در افراد سالم، هیچ تفاوت قابل توجهی در عملکرد جنسی پس از جراحی BCT (جراحی حفظ بافت سینه) یافت نمی‌شود، زنانی که تحت جراحی ماستکتومی قرار گرفتند، به‌طور قابل توجهی مشکلاتی را در زمینه میل جنسی، برانگیختگی، توانایی دستیابی به ارگاسم و شدت ارگاسم گزارش کردند.

قبل از ماستکتومی

پس از تصمیم‌گیری برای انجام جراحی، کاملاً طبیعی است که خانم‌ها سیلی از احساسات ناخوشایند را تجربه کنند. بسیاری از بیماران نگران هستند که آیا تصمیم درستی می‌گیرند و در مورد ظاهر جدید بدنشان بدون یک یا هر دو سینه دچار اضطراب می‌شوند. تغییر ظاهر سینه تغییر قابل توجهی است و معمولاً حتی باعث بروز افسردگی، حتی قبل از عمل، می‌شود.

اگر در حال آماده شدن برای جراحی ماستکتومی هستید، بهترین کاری که می‌توانید در این مدت انجام دهید این است که به دنبال حمایت عزیزان خود باشید. همچنین، ممکن است صحبت کردن با روانشناسان حرفه‌ای یا درمانگران باتجربه در کمک به زنان مبتلا به سرطان سینه تأثیرات مثبتی به‌همراه باشد.

پس از ماستکتومی

احتمالاً جراحی ماستکتومی شما با موفقیت انجام شده است و حالا دیگر یکی از نجات‌یافتگان سرطان سینه هستید، اما از حالا به بعد با مجموعه‌ای کاملاً جدید از چالش‌ها روبرو هستید. جدای از عوارض جانبی همراه با روند بهبودی جراحی، بیماران پس از جراحی ماستکتومی در حال عادت کردن به تغییرات ظاهری، نحوه تناسب لباس و بسیاری تغییرات غیرمنتظره دیگر هستند و برای بسیاری از بازماندگان، سخت‌ترین بخش تشخیص سرطان سینه، روزهای پس از انجام جراحی حذف بافت سینه است.

از دست دادن تصویر مثبتی که فرد از ظاهر خودش دارد، یکی از رایج‌ترین اثرات عاطفی زنان پس از جراحی ماستکتومی است. بسیاری از بازماندگان گزارش می‌دهند که احساس جذابیت و زنانگی کم‌تری، به‌خصوص در چشم شریک زندگی‌شان دارند.

به‌عنوان یکی از عوارض روحی و روانی پس از جراحی، بسیاری از بیماران اثرات منفی متعددی بر زندگی جنسی‌شان، به‌دلیل ترس از مواجهه‌ی شریک زندگی با بدن جدیدشان را تجربه می‌کنند.

افسردگی نیز یکی از عوارض روحی شایع پس از جراحی ماستکتومی است. به‌عنوان مثال، بسیاری از بازماندگان سرطان سینه متوجه می‌شوند که انجام خرید لباس‌هایی مانند زیرپوش و حتی لباس شنا بسیار دشوارتر از قبل است. چنین احساساتی می‌تواند احساس از دست دادن و غمگینی را در نجات‌یافتگان تشدید کند.

توصیه می‌شود که در این مدت با دوستان و عزیزانی که از سرطان نیز نجات یافته اند، تماس بگیرید. این افراد می‌توانند از منظر تجربیات مشترک شما را تشویق کنند. همچنین، از سرگرمی‌ها و فعالیت‌های تفریحی قبل از تشخیص بیماری را فراموش نکنید. غوطه‌ور شدن در فعالیت‌هایی که از آن‌ها لذت می‌برید می‌تواند به شما کمک کند خوش‌بین‌تر باشید و اعتماد به نفس بیش‌تری تجربه کنید.